Sprawnie działająca instalacja centralnego ogrzewania to element budynku, od którego zależy mikroklimat w jego wnętrzu i koszty jego utrzymania. Podstawowymi elementami regulującymi dostawę ciepła do poszczególnych pomieszczeń są termostaty grzejnikowe.
W porównaniu ze stosowanymi w przeszłości zaworami grzejnikowymi termostaty pozwalają zaoszczędzić do 20% energii. Zamontowanie termostatów na wszystkich grzejnikach pozwala na zróżnicowanie temperatury w pomieszczeniach i obniżenie zużycia ciepła dzięki wykorzystaniu „darmowych” źródeł ciepła takich jak promieniowanie słoneczne, oświetlenie, urządzenia elektryczne (telewizor, kuchnia itp.), oraz ciepło wydzielane przez ludzi.
Poniżej podajemy kilka podstawowych zasad działania i obsługi zaworów termostatycznych.
Zawór z głowicą termostatyczną posiada czujnik temperatury bezpośrednio w głowicy termostatycznej, a więc jej przysłanianie i nieprawidłowe użytkowanie może spowodować zmniejszenie komfortu cieplnego w mieszkaniu przy zwiększonym poborze energii.
Pokrętłem od zaworu ustawia się żądaną temperaturę w pomieszczeniu, a zawór w zależności od panujących warunków temperaturowych dąży do utrzymania zadanej temperatury. Tak więc przy stosunkowo ciepłych porach w czasie dnia (nagłych ociepleniach) zawór termostatyczny może okresowo zamykać dopływ czynnika grzewczego do grzejnika, ponieważ temperatura w pomieszczeniu jest wyższa lub równa temperaturze zadanej. Wówczas „zimne kaloryfery” to zjawisko normalne, a nie awaria ogrzewania. Dla większości mieszkańców „zimne kaloryfery” (nawet w czasie nagłych ociepleń) to zjawisko awaryjne, ponieważ panuje przyzwyczajenie z okresu kiedy instalacja nie posiadała automatycznej regulacji, a „zimne kaloryfery” oznaczały faktycznie awarię.
Tak więc w celu prawidłowego wykorzystania energii cieplnej w mieszkaniu:
- nie należy zabudowywać grzejników i zaworów z głowicami termostatycznymi,
- nie należy zasłaniać (o ile to możliwe) grzejników i zaworów z głowicami termostatycznymi wersalkami, komodami, itp.,
- nie należy zasłaniać grzejników i zaworów z głowicami termostatycznymi grubymi kotarami i firanami, aby nie zasłaniać powierzchni promieniowania ciepła z elementów grzejnych i umożliwić dostęp do głowicy termostatycznej.
Należy natomiast prawidłowo uszczelnić okna i drzwi, zapewniając jednak mikrowentylację niezbędną do prawidłowej wymiany powietrza w mieszkaniu.
W przypadku nie zastosowania się do powyższych warunków konsekwencje będą następujące:
- zawór z głowicą termostatyczną będzie utrzymywał prawidłową temperaturę tylko na stosunkowo małej przestrzeni od okna (przez które ucieka ok 40% ciepła) do zasłony,
- w pomieszczeniu będzie zimno, ponieważ całe ciepło spożytkowane zostanie do ogrzewania elementów zasłaniających grzejnik, ogrzania szyb i ścian okiennych, oraz utrzymania odpowiedniej temperatury tylko w tej przestrzeni.
Wobec powyższego wprowadzanie systemów o automatycznej regulacji wymusza niejako na użytkownikach mieszkań pewien sposób postępowania, bez którego nie będzie można mówić o pełnym komforcie cieplnym w mieszkaniu.